Demir dünyada bol bulunan bir element olmasına rağmen demir eksikliği (DE) dünyada en sık karşılaşılan beslenme sorunudur.[1] Dünya nüfusunun yaklaşık %30’unda anemi görülmektedir. Bunun da yarısını demir eksikliği anemisi (DEA) oluşturmaktadır.[2] Vücudumuz, oksijenin taşınması ve enerji üretimi gibi birçok önemli fonksiyon için demire ihtiyaç duyar. Demir eksikliği ise bu fonksiyonların aksamasına ve çeşitli sağlık problemlerine yol açabilir.

Demir eksikliğinin belirtileri:

• Yorgunluk ve halsizlik: Demir eksikliğinin en yaygın belirtileri yorgunluk ve halsizliktir. Yeterli oksijen taşınamadığı için günlük aktiviteler sırasında daha çabuk yorulma ve halsizlik hissedilebilir.
• Ciltte solukluk: Demir eksikliği cildin renginin solgunlaşmasına neden olabilir. Özellikle dudaklar, dil ve göz kapaklarında solgunlaşma belirgin olabilir.
• Nefes darlığı: Özellikle egzersiz sırasında nefes darlığı hissedilebilir.
• Baş ağrısı ve baş dönmesi: Demir eksikliği beyne yeterli oksijen taşınmamasına neden olarak baş ağrısı ve baş dönmesine yol açabilir.
• Soğuk el ve ayaklar: Demir eksikliği, el ve ayaklarda soğukluk hissine neden olabilir.
• Tırnaklarda kırılma ve çatlama: Tırnaklar zayıflayabilir, kırılabilir ve çatlayabilir.
• Saç dökülmesi: Saç dökülmesi demir eksikliğinin bir belirtisi olabilir.
• Ağız ve dilde yaralar: Ağız köşelerinde ve dilde çatlaklar ve yaralar oluşabilir.
• Dilde şişlik: Dil şişebilir ve ağızda dolgunluk hissi verebilir.
• Huzursuz bacak sendromu: Bacaklarda huzursuzluk ve karıncalanma hissi demir eksikliğinin bir belirtisi olabilir.
• Kulak çınlaması: Kulaklarda çınlama veya uğultu hissi demir eksikliğinin bir belirtisi olabilir.[3]

Demir eksikliği riski yüksek olan kişiler:

• Adet gören kadınlar
• Hamileler
• Emziren anneler
• Veganlar ve vejetaryenler
• Sindirim sistemi hastalıkları olan kişiler
• Kronik hastalıkları olan kişiler[4]

Demir eksikliği teşhisi:

Demir eksikliği teşhisi için kan testleri yapılmaktadır. Tam kan sayımı (hemogram) testi ve ferritin testi demir eksikliği teşhisinde kullanılan testlerdir.

Demir eksikliği tedavisi:

Demir eksikliği tedavisinde demir takviyeleri kullanılır. Demir takviyeleri tablet, şurup veya damla şeklinde olabilir. Demir takviyeleri doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

Demir eksikliğinden korunma:

• Demir açısından zengin besinler tüketmek
• C vitamini içeren besinler ile demir emilimini artırmak
• Demir eksikliği riski yüksek olan kişilerin düzenli olarak kan testlerini yaptırmak

Demir açısından zengin besinler:

• Kırmızı et
• Tavuk eti
• Balık
• Yumurta
• Kurubaklagiller
• Ispanak
• Brokoli
• Lahana
• Kuru meyveler
• Pekmez[5]

Demir eksikliği, çeşitli sağlık problemlerine yol açabilen önemli bir besin eksikliğidir. Demir eksikliği belirtilerini yaşıyorsanız doktora başvurmanız ve gerekli testleri yaptırmanız önemlidir.